سفر به ژرفای دل، میان خیال باغ و حقیقت درون
باغ افسون؛ تجلی زیبایی و تردید در آینه جان Enchanted Garden

شعر «باغ افسون» سفری است درونی به باغهای پنهان جان، که در آن شاعر میان رؤیا و واقعیت، میان باغ و سراب، نوسان میکند. او «باغ دل» را «سراب» مینامد و این تعبیر paradoxical را دستمایه تأملی فلسفی-عرفانی قرار میدهد: آیا باغ، حقیقتی بیرونی است یا انعکاسی از وهمی درون؟ این تردید، نشانهی بیداری روحی و دغدغهی معنوی شاعر است. در ادامه، باغ درونی با رنگی از سرسبزی و شکوفایی توصیف میشود که با مفاهیم شادی، میوههای شیرین، و شکوفههای امید همراه است. در بیت پایانی، مخاطب محبوب شاعر به عنوان «باغ من» و «باغ پربار» ظاهر میشود؛ تمثیلی از معشوق الهی، یا ذات انسانی روشن. شعر در قالبی غنایی با زبانی ساده اما تصویرآفرین سروده شده است. مضمون عرفانی این شعر، به ویژه با رویکرد مولانا در «مثنوی» و حافظ در «غزلهای عاشقانهی سلوکی» همداستان است. «باغ افسون» پیامی امیدبخش دارد: حقیقت در دل ماست، اگر چشمی برای دیدن داشته باشیم.
باغ افسون | Enchanted Garden
خلاصه شعر باغ افسون ویژه ی کلیپ:
باغ افسون
باغ افسون، باغ پر گل
باغ دل را من سرابم
باغهایی را درونم
میکنم حس اندرونم
باغ سرسبز درونی
بهتر از باغ برونی
میشود این دل به شادی
غرق دنیای درونم
شاخ و برگ هر درختی
مژده آرد با شگفتی
میوههایی ترد و شیرین
آورند آنها برایم
باغ من باغم تو هستی
باغ پربارم تو هستی
باغ گل، باغ پر از گل
باغ پربار نگارم
حجت اله سلیمانی (شاپور)
سردبیر مجله ندای ایثار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
۲۲ فروردین ۱۴۰۴
���� باغ افسون
Enchanted Garden
حدیقة السحر
باغ افسون، باغ پر گل
Enchanted garden, a garden full of flowers
حدیقة السحر، حدیقة ملیئة بالأزهار
باغ دل را من سرابم
The garden of my heart—I am its mirage
حدیقة القلب، أنا سرابُها
باغهایی را درونم
Gardens within me, unseen
حدائق فی داخلی لا تُرى
میکنم حس اندرونم
I feel them deep within
أشعر بها فی أعماقی
باغ سرسبز درونی
This inner green and glowing grove
الحدیقة الداخلیة الخضراء
بهتر از باغ برونی
Is better than the outer one
أفضل من الحدیقة الخارجیة
میشود این دل به شادی
My heart becomes filled with joy
قلبی یغمره الفرح
غرق دنیای درونم
Drowning in my inward world
یغرق فی عالمی الداخلی
شاخ و برگ هر درختی
The leaves and branches of each tree
أغصان وأوراق کل شجرة
مژده آرد با شگفتی
Bring wondrous news with awe
تُبشّر بدهشةٍ وسرور
میوههایی ترد و شیرین
Fruits crisp and sweet they bear
ثمار طریة وحلوة
آورند آنها برایم
They offer them to me
یقدّمونها إلیّ
باغ من باغم تو هستی
My garden—you are my very own garden
بستانی، أنتَ بستانی
باغ پربارم تو هستی
You are my fruitful grove
أنتَ بستانی المثمر
باغ گل، باغ پر از گل
A flower garden, full of bloom
حدیقة الزهور، ملیئة بالأزهار
باغ پربار نگارم
My lovely, rich and blooming garden
حدیقتی الجمیلة، الغنیة بالثمار
حجتاله سلیمانی (شاپور)
Hojatollah Soleimani (Shapur)
حجت الله سلیمانی (شاپور)
سردبیر مجله ندای ایثار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
Editor-in-chief ofNeday-e Isarjournal and faculty member of Tehran University of Medical Sciences
رئیس تحریر مجلة "نداء الإیثار" وعضو الهیئة التدریسیة بجامعة طهران للعلوم الطبیة
۲۲ فروردین ۱۴۰۴
10 April 2025
١٠ أبریل ٢٠٢٥
باغ افسون
Le Jardin Enchanté
باغ افسون، باغ پر گل
Le jardin enchanté, un jardin plein de fleurs
باغ دل را من سرابم
Je suis le mirage du jardin du cœur
باغهایی را درونم
Des jardins vivent en moi
میکنم حس اندرونم
Je les ressens dans mon for intérieur
باغ سرسبز درونی
Ce jardin intérieur, verdoyant
بهتر از باغ برونی
Est plus beau que tout jardin extérieur
میشود این دل به شادی
Alors mon cœur devient joie
غرق دنیای درونم
Plongé dans mon monde intérieur
شاخ و برگ هر درختی
Chaque branche, chaque feuille
مژده آرد با شگفتی
Annonce, avec émerveillement, de bonnes nouvelles
میوههایی ترد و شیرین
Des fruits tendres et sucrés
آورند آنها برایم
Me sont offerts avec amour
باغ من باغم تو هستی
Tu es mon jardin, mon espace sacré
باغ پربارم تو هستی
Tu es mon jardin abondant
باغ گل، باغ پر از گل
Un jardin fleuri, débordant de fleurs
باغ پربار نگارم
Mon jardin riche et bien-aimé
حجتاله سلیمانی (شاپور)
Hojjatollah Soleimani (Shapur)
سردبیر مجله ندای ایثار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
Rédacteur en chef de la revueNeda-ye Isaret membre du corps professoral de l’Université des sciences médicales de Téhéran
۲۲ فروردین ۱۴۰۴
10 avril 2025
���� باغ افسون
Зачарованный сад
(Zacharovannyy sad)
باغ افسون، باغ پر گل
Зачарованный сад — сад, полный цветов
باغ دل را من سرابم
Я — мираж в саду сердца
باغهایی را درونم
Сады живут внутри меня
میکنم حس اندرونم
Я чувствую их в своей душе
باغ سرسبز درونی
Зелёный сад моей души
بهتر از باغ برونی
Лучше любого внешнего сада
میشود این دل به شادی
Сердце моё наполняется радостью
غرق دنیای درونم
Погружается в мой внутренний мир
شاخ و برگ هر درختی
Ветви и листья каждого дерева
مژده آرد با شگفتی
Приносят весть с изумлением
میوههایی ترد و شیرین
Сочные и сладкие плоды
آورند آنها برایم
Они дарят их мне
باغ من باغم تو هستی
Ты — мой сад, ты — моя обитель
باغ پربارم تو هستی
Ты — мой плодородный сад
باغ گل، باغ پر از گل
Цветущий сад, полный цветов
باغ پربار نگارم
Мой прекрасный и изобильный сад
حجتاله سلیمانی (شاپور)
Ходжатолла Солеймани (Шапур)
سردبیر مجله ندای ایثار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
Главный редактор журнала «Голос самопожертвования» и профессор Тегеранского медицинского университета
۲۲ فروردین ۱۴۰۴
10 апреля 2025 года
���� باغ افسون
魔幻花园
(Móhuàn huāyuán)
باغ افسون، باغ پر گل
魔幻花园,繁花似锦
باغ دل را من سرابم
我如心中花园的海市蜃楼
باغهایی را درونم
许多花园在我内心绽放
میکنم حس اندرونم
我在心中感受它们的存在
باغ سرسبز درونی
心中的绿意花园
بهتر از باغ برونی
胜过外在的所有花园
میشود این دل به شادی
我的心因此充满喜悦
غرق دنیای درونم
沉浸在我内在的世界里
شاخ و برگ هر درختی
每棵树的枝叶
مژده آرد با شگفتی
带来令人惊喜的好消息
میوههایی ترد و شیرین
脆甜的果实成熟
آورند آنها برایم
它们将果实献给我
باغ من باغم تو هستی
你是我的花园,我的归属
باغ پربارم تو هستی
你是我富饶的花园
باغ گل، باغ پر از گل
鲜花盛开的花园
باغ پربار نگارم
我丰盛、美丽的花园
حجتاله سلیمانی (شاپور)
霍贾特奥拉·索莱马尼(沙普尔)
سردبیر مجله ندای ایثار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
《奉献之声》杂志主编,德黑兰医科大学教授
۲۲ فروردین ۱۴۰۴
2025年4月10日
���� عنوان مقاله:
درنگی در باغ درون: تحلیل عرفانی و زیباییشناسانه شعر «باغ افسون» از دکتر حجتاله سلیمانی (شاپور)
���� چکیده:
شعر «باغ افسون» بازتابی لطیف از سلوک درونی، شهود شاعرانه و تجربهی عرفانی شاعر در قالب تصویر باغ است. این پژوهش ضمن تحلیل زبانی و معنایی شعر، به بررسی مفاهیم عرفانی در آن میپردازد و آن را با مضامین مشابه در اشعار مولانا، حافظ و سایر بزرگان ادب فارسی مقایسه میکند. شعر شاپور با زبان ساده، اما عمیق، سیر از ظاهر به باطن را ترسیم میکند؛ باغ بیرونی در برابر باغ درونی قرار میگیرد و از میان این دو، باغ دل سرچشمهٔ ادراک عرفانی میشود. در نهایت، شعر «باغ افسون» را میتوان یکی از نمونههای موفق شعر معاصر در ادامه سنت عرفانی دانست.
���� کلیدواژهها:
عرفان، باغ درونی، شاپور، مولانا، حافظ، نمادشناسی، تصویر باغ، شهود، سلوک روحانی
���� مقدمه:
در ادبیات فارسی، باغ همواره نمادی از بهشت، کمال، و جان آراسته بوده است. از رودکی تا سپهری، تصویر باغ حامل معنایی فراتر از عناصر طبیعی است. در شعر «باغ افسون» از دکتر حجتاله سلیمانی (شاپور)، باغ نماد تجربهی درونی و سلوک روحی میشود. هدف این مقاله تحلیل این شعر در بستر سنت عرفانی و مقایسه آن با اشعار عرفانی شاعران بزرگی چون مولانا، حافظ، سنایی و عطار است.
���� تحلیل شعر «باغ افسون»:
۱. ساختار و زبان:
شعر در قالبی موزون و منظم شکل گرفته که نزدیک به غزل است، گرچه آزادتر از قالب سنتی. زبان ساده، روان و تصویرساز است. تکرار واژهٔ «باغ» نوعی ریتم درونی و معنای افزوده ایجاد میکند.
۲. درونمایه و مضمون:
شاعر باغ را هم سراب و هم حقیقت میبیند. در مصرع «باغ دل را من سرابم»، نوعی تردید عرفانی بیان میشود: آیا تجربهٔ باطنی حقیقت دارد یا خیال است؟ این پرسش بنیادین عرفان است که در آثار بزرگان نیز به چشم میخورد.
۳. نماد باغ:
باغ در این شعر، استعارهای است از جان انسان، یا تجلی رحمت الهی در دل. تضاد بین «باغ درونی» و «باغ بیرونی» یادآور تمایز جسم و جان، ظاهر و باطن، یا دنیا و آخرت است.
���� مقایسه با اشعار عرفانی:
���� با مولانا:
مولانا در دفتر اول مثنوی، باغ را بارها به عنوان تمثیلی از عالم معنا به کار میبرد:
«آن یکی باغی که اندر جان بُوَد / باغ دیگر کز برون بر ما رُوَد»
در این ابیات نیز، همان تمایز باغ درونی و بیرونی مطرح است. شاپور با لحنی نرمتر ولی با همان دغدغه، به این تمایز میپردازد.
���� با حافظ:
در شعر حافظ، باغ غالباً عرصهٔ حضور یار و جلوهگاه جمال الهی است:
«بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم / فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم»
در شعر شاپور، همان شور حافظی به نحوی درونیتر و مراقبهمحور بازتاب یافته است.
���� با عطار و سنایی:
عطار در «منطقالطیر» از باغ روحانی سخن میگوید که تنها با گذر از نفس حاصل میشود:
«به باغ جان درآ، گر اهل جانی / که آنجا گل شکوفد جاودانی»
شاپور نیز «درونگرایی»، «خودکاوی» و یافتن میوههای روحانی را در «باغ سرسبز درونی» جستجو میکند.
���� نتیجهگیری:
شعر «باغ افسون» از شاپور، تلفیقی است از لطافت زبان معاصر با ژرفای مضامین عرفانی. این شعر نهتنها بازآفرینی سنت کهن تصویرسازی باغ است، بلکه گامی مؤثر در جهت بازخوانی عرفان به زبان امروزی محسوب میشود. میتوان این شعر را پل ارتباطی میان احساس و شهود، میان واژه و معنا دانست.
���� منابع:
- مثنوی معنوی، مولانا جلالالدین بلخی، تصحیح نیکلسون
- دیوان حافظ، به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی
- منطقالطیر، عطار نیشابوری
- حدیقهالحقیقه، سنایی غزنوی
- کتاب «گنج درون»، حجتاله سلیمانی (شاپور)
- گفتوگوهای شخصی با شاعر و تحلیلهای او درباره سراب و حقیقت درون
- آذرنوش، احمد. رمز و نماد در ادبیات عرفانی، نشر نی
نوید آگاه
����A Glimpse into the Enchanted Garden: A Mystical and Aesthetic Analysis of “Bāgh-e Afsoun” by Dr. Hojatollah Soleimani (Shapur)
analyzed by Navid
ارسال نظر