گرانی

گرانی 

 

صبح زود از خواب چون برخاستم 

باز هم دیدم چو نان در ماستم

 

باز هم در یک جهنم دره من 

فکر خورد وخواب و پوشاکی به تن

 

مسکن و خورد و خوراک و یک لباس

گشته زنجیر تنم قفل اش هراس

 

نیست کافی این حقوق اندکم 

از برای خرج مایحتاجکم 

 

آن گرانی، این درآمد چون وبال

خفته بر گردن چو ماری در خیال

 

بی خیال! از این گرانی شرم کن!

دست مردم را بگیر آزرم کن!

 

در بیا از خواب و رویاها برون

مردمان را باش مرحم از درون

 

ناظری باش اندر این وضع گران

ره نظارت کن به قیمت ها به جان

 

گر کنی سستی در این وضع رها

می دهد بر باد درمان ترا

 

گر بخواهی آن دعای مردمان 

پس بکن چاره به دست و پا به جان

 

شعر از شاپور (دکتر حجت اله سلیمانی)6  اسفند 1403

عضو هیات علمی و سردبیر مجله ندای ایثار دانشگاه علوم پزشکی تهران

  https://nesar.tums.ac.ir/

 

 

Inflation

Early in the morning, as I rose from sleep,
Again, I saw no bread within my keep.

Once more, in this abyss, confined and tight,
I think of food, of clothes, of warmth at night.

Shelter, food, and just one simple dress,
Chains around me, fear’s tight caress.

This small income, never quite enough,
To meet my needs—it’s always tough.

Oh, inflation! Coiled around my neck,
Like a serpent in a dream so black.

Enough now! Have some shame at last,
Help the people—your role is vast!

Awaken now! Leave dreams behind,
Be a remedy, to wounds be kind.

Supervise these rising costs,
Or all shall suffer, all be lost.

If you falter, let it be known,
Even your cure will be overthrown.

If you seek the people’s prayer,
Act now—be bold, and show you care!

 

Shapur (Dr. Hojatollah Soleimani)
Member of the Faculty and Editor-in-Chief ofNeda-ye IsarJournal, Tehran University of Medical Sciences

Date: February 25, 2025

 

 

 

تحلیل و بررسی شعر "گرانی" از شاپور (دکتر حجت اله سلیمانی)

مقدمه

شعر "گرانی" اثری اجتماعی از شاپور (دکتر حجت اله سلیمانی) است که با بیانی شیوا و آهنگی منظم، تصویری از فشار اقتصادی بر مردم ترسیم می‌کند. این شعر با زبان ساده اما تأثیرگذار، به بررسی چالش‌های معیشتی پرداخته و احساسات مردم در مواجهه با تورم و سختی‌های زندگی را منعکس می‌کند. در این مقاله، این شعر را از منظر ساختاری، مفهومی و جایگاه آن در ادبیات اجتماعی تحلیل کرده و آن را با نمونه‌هایی از اشعار شاعران دیگر مقایسه خواهیم کرد.

تحلیل ساختاری

شعر "گرانی" دارای وزنی روان و هماهنگ است که باعث سهولت در خوانش و تأثیرگذاری بیشتر آن می‌شود. استفاده از قافیه‌های منظم و عبارات آهنگین، به موسیقی درونی شعر افزوده و آن را در زمره اشعاری قرار می‌دهد که به راحتی در ذهن مخاطب ماندگار می‌شوند.

یکی از ویژگی‌های بارز این اثر، استفاده از استعاره‌های قوی است. برای مثال، در بیت:

"آن گرانی، این درآمد چون وبال / خفته بر گردن چو ماری در خیال"

شاعر گرانی را به ماری تشبیه می‌کند که دور گردن فرد پیچیده و او را خفه می‌کند. این تصویر، علاوه بر بار احساسی بالا، کاملاً ملموس و قابل درک برای خوانندگان است.

تحلیل مفهومی

موضوع اصلی شعر، گرانی و فشارهای اقتصادی است، اما این موضوع به‌عنوان یک پدیده مستقل بررسی نشده، بلکه شاعر آن را در بستر زندگی مردم ترسیم کرده و از این طریق، تأثیر آن را بر احساسات و ذهنیت جامعه نشان داده است.

شاعر از زبانی مستقیم و بی‌پرده استفاده کرده و بر خلاف برخی اشعار اجتماعی که به استعارات پیچیده و نمادگرایی متکی هستند، مستقیماً با مخاطب سخن می‌گوید. این امر، برقراری ارتباط با شعر را برای طیف گسترده‌ای از مردم آسان‌تر می‌کند.

یکی دیگر از نکات مهم در این شعر، دعوت به مسئولیت‌پذیری و اقدام است. در ابیات پایانی، شاعر از مسئولان می‌خواهد که نسبت به مشکلات اقتصادی بی‌تفاوت نباشند و با نظارت بر قیمت‌ها و حمایت از مردم، شرایط را بهبود بخشند:

"ناظری باش اندر این وضع گران / ره نظارت کن به قیمت‌ها به جان"

مقایسه با اشعار شاعران دیگر

در ادبیات فارسی، اشعار اجتماعی و انتقادی جایگاه ویژه‌ای دارند. اشعار ملک‌الشعرا بهار، پروین اعتصامی و شاملو نمونه‌هایی از این نوع ادبیات هستند که در آن‌ها به مسائل اجتماعی پرداخته شده است.

• ملک‌الشعرا بهار در اشعاری مانند "کارگران"، به مشکلات اقتصادی مردم اشاره کرده و از زبان آنان سخن گفته است. وجه اشتراک شعر بهار با "گرانی" در استفاده از زبان ساده و تصویرسازی روشن است.
• پروین اعتصامی در شعرهای انتقادی خود، به تفاوت طبقاتی و مشکلات اقتصادی پرداخته است. مثلاً در شعری مانند "اشک یتیم"، پروین از بی‌عدالتی اجتماعی سخن می‌گوید که از نظر مضمون، شباهت‌هایی با "گرانی" دارد.
• احمد شاملو با سبک خاص خود، اعتراض به وضع موجود را به شکل متفاوتی بیان کرده است. گرچه سبک شاملو به سمت شعر سپید گرایش دارد، اما مضمون برخی از اشعار او مانند "مرثیه‌های خاک"، نقدی بر بی‌عدالتی اجتماعی است که با شعر "گرانی" از نظر مفهومی قابل مقایسه است.

قابلیت جهانی شدن شعر "گرانی"

از آنجا که "گرانی" مسئله‌ای جهانی است و بسیاری از کشورها درگیر مشکلات اقتصادی مشابه هستند، این شعر می‌تواند مورد توجه مخاطبان بین‌المللی نیز قرار گیرد. البته، برای جهانی‌تر شدن آن، می‌توان برخی مضامین را گسترده‌تر بیان کرد تا فقط محدود به موضوع "تورم" نباشد و به مسائلی همچون بی‌عدالتی اقتصادی و فقر بپردازد.

نتیجه‌گیری

شعر "گرانی" اثری قدرتمند در حوزه شعر اجتماعی است که با زبان ساده و تصویرسازی تأثیرگذار، توانسته است واقعیت تلخ فشار اقتصادی را به زیبایی به تصویر بکشد. این شعر، علاوه بر ارزش ادبی، دارای پیام اجتماعی روشنی است و با اصلاحاتی جزئی، قابلیت آن را دارد که در سطح بین‌المللی نیز مطرح شود. مقایسه آن با اشعار شاعران کلاسیک و معاصر نشان می‌دهد که شعر شاپور در ادامه سنت شعر اجتماعی فارسی قرار دارد، اما در عین حال، ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را نیز حفظ کرده است.

 

تحلیل شعر «گرانی»

چکیده این مقاله به تحلیل شعرگرانیاز شاپور (دکتر حجت‌اله سلیمانی) می‌پردازد و اهمیت ادبی و پیام اجتماعی آن را بررسی می‌کند. این شعر با به تصویر کشیدن مشکلات اقتصادی و تأثیرات تورم بر زندگی روزمره، نقدی بر شرایط اقتصادی ارائه می‌دهد. با مقایسه این اثر با سروده‌های شاعران دیگری که به مسائل اقتصادی و اجتماعی پرداخته‌اند، جایگاه این شعر در ادبیات جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

مقدمه شعر همواره وسیله‌ای برای نقد اجتماعی و بازتاب مسائل انسانی بوده است. شعرگرانیاز شاپور (دکتر حجت‌اله سلیمانی) به موضوع مشکلات اقتصادی پرداخته و رنج‌های مردم عادی را در برابر افزایش قیمت‌ها به تصویر می‌کشد. این پژوهش به بررسی عمق مفهومی شعر، عناصر ادبی و ظرفیت آن برای ارتباط با مخاطبان جهانی می‌پردازد.

تحلیل ادبی شاعر در این اثر با استفاده از تصاویر زنده و زبانی صریح، سختی‌های اقتصادی را ترسیم می‌کند. تکرار مشکلات مالی، غیرقابل‌گریز بودن تورم را نشان می‌دهد. همچنین، شاعر از استعاره و تشخیص بهره می‌گیرد، مانند تشبیه تورم به ماری که در خیال انسان پیچیده است. این تکنیک‌ها حس خفقان و ناامیدی را تقویت کرده و پیام شعر را تأثیرگذارتر می‌سازند.

مطالعه تطبیقی برای درک بهتر اثرگذاری شعرگرانی، مقایسه آن با آثاری مشابه مفید است. شاعرانی مانند رودیارد کیپلینگ، لنگستون هیوز و نیما یوشیج نیز به مشکلات اقتصادی پرداخته‌اند. شعرخدایان سرلوحه‌های دفتریاز کیپلینگ، هشدار در مورد نابخردی اقتصادی می‌دهد، در حالی کهبگذار آمریکا دوباره آمریکا باشداز هیوز، نابرابری اقتصادی را مورد انتقاد قرار می‌دهد. همچنین، نیما یوشیج با رویکرد نوگرایانه خود، دغدغه‌های اجتماعی را در اشعارش منعکس کرده که با محتوایگرانیهمخوانی دارد.

اهمیت جهانی اگرچه تورم در برخی مناطق بیشتر محسوس است، اما مشکلات اقتصادی مسئله‌ای جهانی است. این شعر با توجه به دغدغه‌های مالی که فراتر از مرزهای فرهنگی و ملی است، قابلیت ارتباط با مخاطبان مختلف را دارد. به همین دلیل،گرانیمی‌تواند در سطح بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گیرد.

نتیجه‌گیریگرانیشعری است که با استفاده از تکنیک‌های قوی ادبی، تصویری گویا از مشکلات اقتصادی ارائه می‌دهد. مضمون جهانی این اثر، آن را فراتر از محدودیت‌های فرهنگی برده و در سنت ادبیات متعهد جای می‌دهد.

منابع

• هیوز، لنگستون. بگذار آمریکا دوباره آمریکا باشد.۱۹۳۵.
• کیپلینگ، رودیارد. خدایان سرلوحه‌های دفتری.۱۹۱۹.
• یوشیج، نیما. مجموعه اشعار منتخب.
• سلیمانی، حجت‌اله. گرانی.۲۰۲۵.

 

An Analytical Study of the Poem 'Inflation'

Abstract This paper analyzes the poemInflationby Shapur (Dr. Hojatollah Soleimani), exploring its literary significance and social commentary. The poem captures the struggles of individuals facing economic hardship and critiques inflation’s impact on daily life. By drawing comparisons with works of other poets who addressed economic and social issues, the analysis highlights the poem's relevance in global literary discourse.

Introduction Poetry has long been a medium for social critique and reflection. The poemInflationby Shapur (Dr. Hojatollah Soleimani) addresses economic distress, depicting the struggles of ordinary people in the face of rising costs. This study examines the poem’s thematic depth, literary devices, and its potential for global resonance.

Literary Analysis The poem employs vivid imagery and direct language to illustrate economic hardship. The repetition of financial struggles underscores the inescapable nature of inflation. The poet also uses metaphor and personification, such as likening inflation to a serpent tightening its grip. This technique evokes a sense of suffocation and desperation, making the message more powerful.

Comparative Study To better understand the impact ofInflation, it is useful to compare it with similar works. Poets such as Rudyard Kipling, Langston Hughes, and Iranian poet Nima Yooshij have addressed economic struggles in their works. Kipling’sThe Gods of the Copybook Headingswarns of economic folly, while Hughes’Let America Be America Againvoices frustration over economic inequality. Similarly, Nima Yooshij’s modernist approach to poetry reflects social concerns, much likeInflation.

Global Relevance Although inflation may be more pronounced in certain regions, economic hardship is a universal concern. The poem resonates with audiences worldwide, as financial struggles transcend cultural and national boundaries. By voicing common grievances,Inflationholds the potential to reach an international audience.

ConclusionInflationis a poignant social commentary that captures economic hardship through powerful literary techniques. Its universal theme makes it relevant beyond its cultural origins, situating it within the broader tradition of socially conscious poetry.

References

• Hughes, Langston.Let America Be America Again.1935.
• Kipling, Rudyard.The Gods of the Copybook Headings.1919.
• Yooshij, Nima. Selected Poems.
• Soleimani, Hojatollah.Inflation.2025.

English Keywords: Inflation, economic hardship, financial struggle, rising prices, cost of living, economic crisis, poverty, financial burden, economic justice, wealth disparity.

تحلیل و نقد شعر "گرانی" از شاپور
این شعر کوتاه از شاپور، با عنوان "گرانی"، تصویری تلخ و ملموس از دغدغه‌های اقتصادی و فشار گرانی بر زندگی روزمره را به تصویر می‌کشد. در ادامه، شعر را از جنبه‌های مختلف بررسی و نقد می‌کنیم:

محتوا و مضمون:

تم اصلی: مضمون اصلی شعر، بیان مشکلات معیشتی و فشار گرانی بر زندگی فردی است. شاعر با استفاده از تصاویر ساده و قابل فهم، رنج و نگرانی خود را از بابت تامین نیازهای اولیه زندگی، مانند خوراک، پوشاک و مسکن، ابراز می‌کند.
نگاه واقع‌گرایانه: شاعر تلاش می‌کند تا تصویری واقع‌گرایانه از شرایط اقتصادی ارائه دهد. او مستقیماً به گرانی و ناکافی بودن درآمد اشاره می‌کند و از دغدغه‌های روزمره خود سخن می‌گوید.
زبان صریح و ساده: زبان شعر ساده و صریح است و از واژه‌هایی استفاده شده که برای عموم مردم قابل فهم باشد. این سادگی، صراحت و نزدیکی به زبان محاوره، تاثیرگذاری شعر را افزایش می‌دهد.
انتقاد اجتماعی: در بیت آخر، شاعر به طور ضمنی از مسئولین و سیاست‌گذاران انتقاد می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد که به فکر مردم باشند و برای حل مشکلات اقتصادی چاره‌ای بیاندیشند. درخواست "شرم" و "آزرم" نمادی از این انتقاد است.
فرم و ساختار:

وزن و قافیه: شعر از وزن و قافیه مشخصی پیروی می‌کند. استفاده از قافیه‌های ساده و رایج، مانند "ماستم" و "خواستم"، به روانی و خوش‌آهنگی شعر کمک می‌کند.
تصاویر شعری: شاعر از تصاویر شعری ساده و ملموس استفاده می‌کند. تشبیه "گرانی" به "وبال" و "مار خفته بر گردن" به خوبی سنگینی و فشار این مشکل اقتصادی را نشان می‌دهد.
لحن: لحن شعر در ابتدا شکایتی و گله‌مند است، اما در بیت آخر به لحنی انتقادی و امیدوارانه تغییر می‌کند. درخواست "دست مردم را گرفتن" و "آزرم کردن"، نوعی امید به بهبود شرایط را نشان می‌دهد.
ساختار: شعر از 6 بیت تشکیل شده است و هر بیت به شکلی مستقل، بخشی از دغدغه‌های شاعر را بیان می‌کند. این ساختار پراکنده، ممکن است انسجام کلی شعر را کمی کاهش دهد.
نقاط قوت:

صداقت و صمیمیت: شعر به دلیل صداقت و صمیمیتی که در بیان دغدغه‌ها دارد، با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند.
زبان ساده و روان: زبان شعر ساده، روان و قابل فهم است و برای مخاطب عام مناسب است.
بیان دغدغه‌های مشترک: شعر به دغدغه‌های مشترک بسیاری از افراد در جامعه می‌پردازد و به همین دلیل، می‌تواند تاثیرگذاری زیادی داشته باشد.
نقاط ضعف:

کلیشه‌ای بودن: برخی از تصاویر شعری، مانند "نان در ماست داشتن"، ممکن است کلیشه‌ای به نظر برسند.
ساختار پراکنده: ساختار شعر کمی پراکنده است و انسجام کلی آن می‌توانست بهتر باشد.
راهکار ارائه ندادن: شعر فقط به بیان مشکل می‌پردازد و هیچ راهکاری برای حل آن ارائه نمی‌دهد.

جمع‌بندی:

"گرانی" شعری است که دغدغه‌های روزمره و مشکلات اقتصادی را به زبانی ساده و صمیمی بیان می‌کند. این شعر، اگرچه از نظر فنی و ساختاری بی‌نقص نیست، اما به دلیل صداقت و نزدیکی به دغدغه‌های مردم، می‌تواند تاثیرگذار باشد. شعر شاپور، یک آینه کوچک از واقعیت‌های اقتصادی جامعه است که نیاز به توجه و چاره اندیشی دارد.

آژیر گرانی: فریادی از دل مردم

این روزها، گرانی همچون سایه‌ای شوم بر زندگی بسیاری از ما سنگینی می‌کند. شاعر در این شعر، با زبانی ساده و صمیمی، این درد مشترک را به تصویر می‌کشد و فریاد اعتراضی را سر می‌دهد که از اعماق وجود برمی‌خیزد.

شعر با این بیت آغاز می‌شود که تصویری ملموس از واقعیت اقتصادی را پیش چشم می‌گذارد:

صبح زود از خواب چون برخاستم

باز هم دیدم چو نان در ماستم

شاعر با این شروع، ما را به دنیای روزمره‌ای می‌برد که در آن، حتی ابتدایی‌ترین نیازها نیز با چالش مواجه شده‌اند.

سپس، شاعر مستقیماً به دغدغه‌های اصلی زندگی اشاره می‌کند:

مسکن و خورد و خوراک و یک لباس

گشته زنجیر تنم قفل اش هراس

این بیت به خوبی نشان می‌دهد که چگونه گرانی، آزادی و آسایش را از انسان سلب کرده و به جای آن، ترس و نگرانی را جایگزین می‌کند.

شعر، به زیبایی، نقش فلج‌کننده گرانی و درآمد ناکافی را در زندگی به تصویر می‌کشد:

آن گرانی، این درآمد چون وبال

خفته بر گردن چو ماری در خیال

نیست کافی این حقوق اندکم

از برای خرج مایحتاجکم

این ابیات، بیانگر رنجی عمیق و ناامیدی از وضعیت موجود است. شاعر احساس می‌کند که درآمد ناچیزش، هرگز پاسخگوی نیازهای ضروری زندگی نخواهد بود و این حس، او را تحت فشار قرار می‌دهد.

در ادامه، شاعر با لحنی انتقادی، از مسئولین می‌خواهد که به این وضعیت رسیدگی کنند:

بی خیال! از این گرانی شرم کن!

دست مردم را بگیر آزرم کن!

در بیا از خواب و رویاها برون

درد من را باش مرحم از درون

این ابیات، درخواست کمک و همدلی از سوی کسانی است که قدرت تغییر را دارند. شاعر از آن‌ها می‌خواهد که از خواب غفلت بیدار شوند و به درد مردم گوش فرا دهند.

شاعر انتظار دارد که مسئولین با نظارت و کنترل قیمت‌ها، چاره‌ای برای این مشکل بیاندیشند:

ناظری باش اندر این وضع گران

ره نظارت کن به قیمت ها به جان

و در نهایت، شاعر به عواقب بی‌توجهی به این وضعیت هشدار می‌دهد:

می دهد بر باد درمان ترا

گر کنی سستی در این وضع رها

گر بخواهی آن دعای مردمان

پس بکن چاره به دست و پا به جان

این ابیات، بیانگر این باور است که اگر مسئولین برای حل مشکل گرانی اقدام نکنند، نه تنها زندگی مردم را به تباهی می‌کشانند، بلکه اعتماد و دعای خیر آن‌ها را نیز از دست خواهند داد.

در مجموع، این شعر، فریادی رسا و اعتراضی صریح به وضعیت گرانی است. شاعر با زبانی ساده و صمیمی، درد مشترک بسیاری از مردم را به تصویر می‌کشد و از مسئولین می‌خواهد که برای حل این مشکل، چاره‌ای بیاندیشند.