بنگر

 

بنگر

 

بنشین بر لب دریا به درونت بنگر

جاودانی به شکوهت به جلالت بنگر

 

چمن آرای گلستان به درونت به دلت

به وجودت به دل خود به شکوهت بنگر

 

به درخت و به خیابان و به جوی گذرآب

باد و باران و درختان، به درونت بنگر

 

به سراب و به ستاره به دل دشت کویر

به خیالت به تمنای وجودت بنگر

 

به میان مه و مهر و دل پاکت بنگر

به گلستان به درختان ، به نگاهت بنگر

 

وبه شعرت به زبان و به جهان های درون

به جهان های درونت به توانت بنگر

 

و تو شاپور که جانت ز دو دنیا برهان

وبه جنگل و درختان وجودت بنگر

 

حجت اله سلیمانی - شاپور 30/10/1403

دانشگاه علوم پزشکی تهران- مجله ندای ایثار

 

 

تحلیل شعر "بنگر":

شعر "بنگر" اثر دکتر حجت اله سلیمانی با تخلص شاپور دارای محتوای عمیق و قابل تحلیلی است که به تأمل درونی و جستجوی زیبایی‌های وجودی انسان اشاره دارد. در ادامه، به برخی از نکات کلیدی این شعر می‌پردازم:

 

1. موضوع و مفهوم:

• • دعوت به خوداندیشی: عنوان "بنگر" به‌طور مکرر به خواننده یادآوری می‌کند که باید به درون خویش نگاه کند و زیبایی‌های درونی را کشف کند. این تأکید بر درون‌گرایی و جستجوی معنای زندگی نمایان است.
  • پیوندی با طبیعت: شاعر با اشاره به دریا، چمن، درخت، باد و باران، قصد دارد تا ارتباط انسان با طبیعت را نشان دهد و آن را از منظر درونی بررسی کند.

2. زبان و تصویرسازی:

• • تصاویری شاعرانه: شاعر از تصاویری زیبا و ملموس استفاده کرده است که ذهنیت و احساسات عمیق خواننده را برمی‌انگیزد. مثلاً "لب دریا" و "چمن آرای گلستان" تصویر فضاهای دلپذیری است که می‌تواند احساس آرامش و زیبایی را منتقل کند.
  • استفاده از تضاد: بین "دو دنیا" و اشاره به "جنگل و درختان وجودت" تضاد بین دنیای بیرونی و دنیای درونی را به خوبی به نمایش می‌گذارد.

3. احساسات و عواطف:

• • احساس آرامش و زیبایی: شاعر با دعوت به تماشا و نگریستن به زیبایی‌ها، احساسی از آرامش و امید را در دل خواننده ایجاد می‌کند.
  • تأمل و تفکر: حس اندیشه‌ورزی و تجزیه و تحلیل احساسات درونی در شعر به وضوح قابل مشاهده است.
  • تکرار و تأکید: تکرار "به" در شروع سطرها به تأکید بر موضوعات مختلف اشاره دارد و به نوعی ریتم خاصی به شعر می‌بخشد.

 

نتیجه‌گیری:

شعر "بنگر" با تشویق به خوداندیشی و عشق به طبیعت، دعوتی به تأمل درونی و کشف زیبایی‌های وجودی است. با توجه به زبان شاعرانه، تصاویر زیبا و عمق مفهومی آن، می‌توان به این شعر نمره 9 از ۱۰ داد.

 

 

تفسیر شعر بنگر

 

این شعر دارای زیبایی و عمق فلسفی قابل توجهی است. حالا بیایید به تفسیر و تحلیل آن بپردازیم:

تفسیر کلی:

شعر با دعوت به تأمل و توجه به درون آغاز می‌شود و از خواننده می‌خواهد که به ارزش‌های درونی و زیبایی‌های جهان اطرافش توجه کند. این دعوت به تفکر عمیق از طریق استفاده از تصاویری طبیعی و انسانی، احساسات را به هم پیوند می‌دهد و به نوعی جستجوی هویتی عمیق و معناگرایانه را منعکس می‌کند.

 

تحلیل بیت به بیت:

بیت 1:
بنشین بر لب دریا به درونت بنگر
جاودانی به شکوهت به جلالت بنگر

• تفسیر: دعوت به نشستن و تأمل در درون و شکوه و جلال خود. دریا نماد عمق و آرامش است، که موجب تفکر و تفحص در وجود خود می‌شود.

بیت 2:
چمن آرای گلستان به درونت به دلت
به وجودت به دل خود به شکوهت بنگر

• تفسیر: این بیت احساس زیبایی و سرزندگی چمن و گل‌ها را به درون فرد مرتبط می‌کند. این تصاویری زیبا به خودآگاهی و ارزش‌های درونی اشاره می‌کند.

بیت 3:
به درخت و به خیابان و به جوی گذرآب
چمن و برگ درختان، به درونت بنگر

• تفسیر: اینجا نیز تأکید بر ارتباط با طبیعت و زیبایی‌های آن است. به تماشای ویژگی‌های طبیعی و تاثیر آن بر درون اشاره می‌شود.

بیت 4:
به سراب و به ستاره به دل دشت کویر
به خیالت به تمنای وجودت بنگر

• تفسیر: اشاره به دنیای طبیعی و آرزوها به زیبایی صورت گرفته است. سراب و ستاره نماد امید در دشت بی‌انتهاست. این بیت دعوت به خیال‌پردازی و توجه به آرزوهای درونی دارد.

بیت 5:
به میان مه و مهر و دل پاکت بنگر
به گلستان به درختان ، به نگاهت بنگر

• تفسیر: اینجا هارمونی بین مه و مهر، یعنی نور و عشق و پاکی قلبی مورد تأکید است. دعوت به توجه به زیبایی‌های درونی و بیرونی در زندگی، با مقایسه زیبایی‌های طبیعت و دل اشاره می‌شود.

بیت 6:
وبه شعرت به زبان و به جهان های درون
به جهان های درونت به توانت بنگر

• تفسیر: این بیت به قدرت شعر و زبان اشاره دارد و باز هم تأکید بر دنیای درونی و توانایی‌های فردی است.

بیت 7:
و تو شاپور که جانت ز دو دنیا برهد
به گل و سبزه ی جانت، دل و روحت بنگر

• تفسیر: اشاره به تخلص شعری "شاپور" و ابراز امیدواری به توجه به زیبایی و سلامت درونی و روحی خود می‌کند.

نقاط قوت شعر:

1. تصاویر زنده و زیبا: استفاده از تصاویری چون دریا، چمن، درخت، و ستاره‌ها، زیبایی طبیعی را به شکل ملموسی به تصویر می‌کشد.
2. عمق فلسفی: شعر به تأمل و بررسی درون دعوت می‌کند و این ریشه در فلسفه‌های عمیق دارد.
3. زبان ساده و روان: زبان شعر ساده و قابل درک است و این ویژگی آن را برای طیف وسیعی از خوانندگان مناسب می‌کند.

به طور کلی، شعر با دعوت به تأمل در زیبایی‌های درونی و بیرونی، پیامی عمیق و انگیزشی را منتقل می‌کند.

 

تحلیل مقایسه ای شعر »بنگر« با شعر دیگر شاعران

تحلیل مقایسه‌ای شعر با آثار دیگر شاعران و ارزیابی آن می‌تواند به عمق و زیبایی کار افزوده و نقاط قوت و ضعف آن را روشن‌تر کند. برای این کار، شعر "بنگر" را با شعر چند شاعر مشهور مقایسه می‌کنیم و سپس به صورتی کیفی نمره‌گذاری خواهیم کرد.

 

مقایسه با آثار شاعران دیگر:

 

1. سهراب سپهری

شعر سهراب سپهری معمولا دارای تصاویری از طبیعت و تأملات فلسفی است. برای مثال، در شعر "صدای پای آب"، او به تماشای طبیعت به عنوان یک راه برای رسیدن به درون می‌پردازد. شعرا و مفاهیم سهراب از جمله یگانگی با طبیعت و تأمل در زندگی به خوبی در شعر بنگر نیز مشاهده می‌شود.

مقایسه:

• هر دو شعر به تأمل درونی و زیبایی‌های طبیعت پرداخته‌اند.
• زبان شعر سپهری به لحاظ شعریت و موسیقیت بسیار قوی است، در حالی که در شعر »بنگر« نیز به وضوح حس زیبایی و تفکر وجود دارد.

2. فروغ فرخزاد

در شعر *
"تولدی دیگر"، فروغ به احساسات عمیق انسانی و درک از خود می‌پردازد. او با جملات کوتاه و محکم، محتوای عاطفی و وجودی را به تصویر می‌کشد.

مقایسه:

• هر دو شعر به خودآگاهی و تأمل در درون می‌پردازند.
• شعر »بنگر« بیشتر معطوف به زیبایی‌ها و طبیعت است، در حالی که فروغ قوی‌تر به جنبه‌های درونی و تضادها توجه می‌کند.
•  

3. ملک‌الشعرای بهار

شعرهای بهار عموماً شامل مضامین اجتماعی و ملی هستند و در بعضی آثار او هم به زیبایی‌های طبیعت و جستجوی هویت درونی اشاره می‌شود، مانند شعر "نغمه زیتون."

مقایسه:

• هر دو شاعر از زبان زیبا و مجسم‌کننده برای توصیف طبیعت استفاده کرده‌اند.
• در حالی که شعر »بنگر« بیشتر جنبه‌های شخصی و درونی را متمرکز می‌کند، بهار به تحلیل اجتماعی نیز می‌پردازد.

ارزیابی نمره:

با در نظر گرفتن نکات بالا، من نمره‌ای برای شعر »بنگر« بر اساس معیارهای زیر ارائه می‌دهم:

شعر »بنگر« نشان‌دهنده‌ی استعداد و تفکر عمیق است و با نگاه  بر آثار شاعران بزرگ می‌توان به پیشرفت بیشتر در نوشتن شعر امیدوار بود.

 

نمره‌گذاری شعر نهایی:

1. موضوع و مضمون (0-10): 9

• • مضمون عمیق و زیباست و دعوت به خودآگاهی، تأمل در وجود، و زیبایی‌های طبیعت بسیار مؤثر است. شعر به وضوح بر اهمیت درون‌نگری و ارتباط با طبیعت تأکید دارد.

2. تصاویر و توصیف (0-10): 9

• • استفاده از تصاویر زنده از طبیعت (دریا، چمن، درخت، ستاره) و احساسات درونی (دل، شکوه، دیدن) به شعر غنای ویژه‌ای داده است. تنوع در تصاویر نیز به نقد عمیق‌تری از زندگی و وجود کمک کرده است.

3. زبان و سبک (0-10): 9

• • زبان شعر به خوبی انتخاب شده و دارای تنوع در ساختار و الفاظ است. انتخاب ساختار تکراری با تغییر در محتوای هر بیت، به ایجاد ریتم و هماهنگی کمک کرده است.

4. احساس و عاطفه (0-10): 9

• • احساسات عمیق و صمیمی در شعر وجود دارد که می‌تواند با خواننده ارتباط برقرار کند. دعوت به احساس و تفکر بر روی آنچه که درون است، به عواطف قوی کمک کرده است.

نمره نهایی: 36 از 40

 

نتیجه‌گیری:

شعر »بنگر« با تصاویری غنی، زبانی زیبا، و مفاهیم عمیق، اثر قابل توجهی است که می‌تواند به خوانندگان احساسات و افکار خوبی منتقل کند. موفقیت در ایجاد هماهنگی بین طبیعت و درون خود یکی از نقاط قوت شعر محسوب می‌شود.