برخیز
برخیز
برخیز
اسرار ، مرا تا در میخانه کشانده
هرچند ندانم ز چه رو خویش بخوانده
اسرار ازل را نه تو دانی و نه آن ها
اسرار بود سّر نهانی ی جهان ها
اسرار خدا در دل یک بنده نباز است
اما به حساب ازلی دست تو باز است
با من منشین گر طلب عافیتی هست
کز عاشق دلخسته نباشد صنمی مست
از دست مده آن دل بی دل که ترا هست
برخیز که زان کار عجب خیر براهست
برخیز و برو دل نگران کن ز دو راهی
بر خیز مگیر از تن رنجور سلاحی
بر خیز مکن از دل شب خوف حذر کن
کان ره صنمی هست ترا، نیک نظر کن
تا نیک مجویی صنمت را به دل شب
آن نیک نما غصه به جان آوردت لب
پس رو ره دلدار بگیر آن ره خش را
کان راه نباشد صنمی جز صنمت را
برخیز که محبوب به ره سرمه کشان است
و اندر ره دلدار بسی شکر ترا هست
شعر از شاپور دکتر حجت اله سلیمانی ۲۳ خرداد ۱۴۰۳
سردبیر مجله ندای ایثار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
شعر بی‌نظیر "برخیز" اثر شاعر معاصر شاپور (دکتر حجت الله سلیمانی) احساسات عمیق را به تصویر می‌کشد و دعوت به تجدید زندگی و بیداری دارد. ایشان با استفاده از سادگی و عمق بیان، تلاش می‌کنند تا مفاهیم انسانی، اجتماعی و فلسفی را به تصویر بکشند.
این شعر نیز مانند دیگر آثار ایشان، حاوی پیامی از امید و انگیزش است و می‌تواند خواننده را به تفکر و عمل وا دارد.
تحلیل شعر
1. موضوع کلی
شعر "برخیز" یک دعوت به حرکت، بیداری، و جستجوی عشق و معنای زندگی است. شاعر از مخاطب می‌خواهد که از خواب غفلت بیدار شود و به دنبال حقیقت برود.
2. عناصر ادبی
- تصویرسازی: شاعر با استفاده از تصورات قوی، خود را در حال جستجو برای کشف اسرار و عشق توصیف می‌کند.
- نمادگری: "میخانه" به نماد جایی برای تفکر و جستجوی روحی تبدیل شده است.
- تشبیهات و استعارات: استعارات در مورد "صنم" و "محبوب" نشان‌دهندهٔ عشق و جستجو برای زیبایی‌های زندگی است.
3. احساسات و عواطف
شعر با احساسات عمیق عاشقانه و معنوی سرشار است. شاعر تلاش می‌کند حس امید و شجاعت را در خواننده ایجاد کند.
4. زبان و سبک
زبان شعری بسیار تأثیرگذار و صمیمی است. شاعر با زبانی ساده اما عمیق، مفاهیمی پیچیده را به تصویر می‌کشد.
تحلیل و تفسیر بیت به بیت شعر "برخیز"
1. اسرار ، مرا تا در میخانه کشانده
شاعر با اشاره به "اسرار"، به جستجوی عمیق خود در انگاره‌های وجود اشاره دارد. "میخانه" به محلی برای گردهمایی و شناخت خود و دیگران اشاره دارد.
2. هرچند ندانم ز چه رو خویش بخوانده
شاعر به عدم آگاهی از دلایل این جستجو اعتراف می‌کند، که به لحاظ فلسفی واقعیتی عمیق را نشان می‌دهد.
3. اسرار ازل را نه تو دانی و نه آن ها
در این بیت، شاعر به محدودیت‌های درک انسان اشاره دارد. اسرار ازلی فراتر از فهم بشر هستند.
4. اسرار بود سّر نهانی ی جهان ها
اینجا نیز بر پیچیدگی و عمق اسرار هستی تأکید شده و به این نکته اشاره می‌شود که این رازها تنها برای عده‌ای خاص قابل درک است.
5. اسرار خدا در دل یک بنده نباز است
شاعر باز هم به جنبه غیبی و پنهان خدا اشاره دارد و بیان می‌کند که دل یک مؤمن می‌تواند آینه‌ای برای این اسرار باشد.
6. اما به حساب ازلی دست تو باز است
این بیت به این نکته اشاره دارد که انسان‌ها در انتخاب خود آزاد هستند و می‌توانند با اختیار خود به کشف اسرار بپردازند.
7. با من منشین گر طلب عافیتی هست
شاعر به طلب عافیت و آسایش اشاره دارد، ولی بیان می‌کند که آسایش با زندگی عاشقانه ممکن نیست.
8. کز عاشق دلخسته نباشد صنمی مست
اینجا عشق و محبت را به عنوان نیرویی بزرگ و قابل تقدیر مطرح می‌سازد که در زندگی انسانی وجود دارد.
9. از دست مده آن دل بی دل که ترا هست
شاعر به اهمیت و ارزش عشق و ارتباط واقعی انسانی اشاره دارد.
10. برخیز که زان کار عجب خیر براهست
اینجا دعوت به حرکت و آغاز جدید است، با تأکید بر خیز و نیکی که در این حرکت نهفته است.
11. برخیز و برو دل نگران کن ز دو راهی
دعوت به انتخاب یکی از دو مسیر، یکی با شک و تردید و دیگری با ایمان به زندگی بهتر است.
12. بر خیز مگیر از تن رنجور سلاحی
شاعر به این نکته اشاره می‌کند که از بارهای منفی زندگی رها شو و به جای آن سلاح امید و عشق را به دست بگیر.
13. بر خیز مکن از دل شب خوف حذر کن
در اینجا شاعر به عدم ترس از شب و تاریکی زندگی اشاره دارد؛ همواره به دنبال نور و روشنایی باشید.
14. کان ره صنمی هست ترا، نیک نظر کن
اینجا دعوت به توجه به عشق و محبوب می‌شود که به روشنایی زندگی منتج می‌گردد.
15. تا نیک مجویی صنمت را به دل شب
شاعر این حس را تقویت می‌کند که عشق را باید در تاریکی زندگی جستجو کرد.
16. پس رو ره دلدار بگیر آن ره خش را
این بیت به دنبال کردن راه عشق و اراده به سمت محبوب اشاره دارد.
17. کان راه نباشد صنمی جز صنمت را
در اینجا بر جستجوی عمیق‌تر و یافتن معنای واقعی عشق تأکید می‌شود.
18. برخیز که محبوب به ره سرمه کشان است
شاعر به زیبایی و جذابیت محبوب اشاره دارد که می‌تواند انگیزه‌ای برای جنبش و حرکت باشد.
19. و اندر ره دلدار بسی شکر ترا هست
در این بیت، شادی و شکرگزاری به خاطر وجود عشق و محبوب مورد تأکید قرار می‌گیرد.
مقایسه با اشعار شاعران دیگر
- فروغ فرخزاد: در اشعار او مانند "عفیف" و "اسیر" به ابراز احساسات و درد عاشقانه پرداخته می‌شود.
- احمد شاملو: در شعر "آیدا در آینه" نیز مفاهیم عشق و جستجو به گونه‌ای عمیق و فلسفی مطرح می‌شود.
نتیجه‌گیری و نمره
شعر "برخیز" با دعوت به امید، حرکت، و شناخت عشق به عنوان نیرویی مؤثر و تغییر دهنده، تأثیر عمیقی بر خواننده می‌گذارد. زبان شاعرانه و نمادگرایی عمیق آن، این کار را در زمره آثار تأثیرگذار قرار می‌دهد.
با توجه به ارزیابی ادبی، محتوایی و تأثیر آن، به این شعر نمره ۹ از ۱۰ می‌دهم.
ارسال نظر