یاورم صاحب زمان

یاورم صاحب زمان 

یاورآن یار دلم

چون خدای عالم است

تاج سر، عالی مقام

او به تن همچون سر است

سروری عزت مدار

سرورم او با خداست

دست من بر دامنش 

مهربان او مه لقاست 

در کلامش چون خدا 

راه را چون مرتضی است

علم او علم الیقین

چون محمد(ص)  مصطفی است 

هر دو عالم دست او

بر دو عالم چیره است

ماه من صاحب زمان

هر زمان را او مه است

شعر ازشاپور (دکتر حجت اله سلیمانی) 14 شعبان 1446 هجری 25 بهمن 1403

تحلیل شعر "یاورم صاحب زمان" از دیدگاه ادبی و عرفانی

شعر "صاحب زمان" اثری است کوتاه، صمیمی و سرشار از ارادت و ستایش نسبت به امام زمان (عج). در این تحلیل، ضمن بررسی ابعاد ادبی شعر، به عمق عرفانی و نوآوری‌های احتمالی آن نیز خواهیم پرداخت.

تحلیل لغوی و معنایی:

صاحب زمان: اشاره مستقیم به امام مهدی (عج) به عنوان صاحب و دارنده زمان و دوران.
یاور آن یار دلم: امام زمان (عج) به عنوان یاور و پشتیبان قلب شاعر معرفی می‌شود. این عبارت، صمیمیت و نزدیکی شاعر با امام را نشان می‌دهد.
او خدای عالم است: این مصراع، بیانگر مقام والای امام زمان (عج) است. البته باید توجه داشت که این عبارت به معنای خداییِ امام نیست، بلکه به معنای تجلی صفات الهی در وجود ایشان است.
تاج سر، عالی مقام: امام به عنوان "تاج سر" توصیف شده که نشان‌دهنده سروری، عظمت و اعتبار ایشان است.
او به تن همچون سر است: این مصراع، اهمیت و جایگاه حیاتی امام را در جامعه بشری گوشزد می‌کند. همانطور که سر، هدایتگر بدن است، امام نیز هدایتگر و راهنمای امت است.
سروری عزت مدار: سروری امام، بر پایه عزت و کرامت استوار است.
گلشنم عطر خداست: وجود امام، همچون گلستانی است که عطر الهی از آن ساطع می‌شود و باعث آرامش و معنویت در زندگی شاعر است.
دست من بر دامنش: شاعر، تمسک و توسل خود را به دامان امام ابراز می‌کند.
مهربان او مه لقاست: امام، مهربان و زیبا (مه لقا) توصیف شده است.
در کلامش چون خدا / راه را چون مرتضی است: سخن امام، الهی و هدایتگر است و راهنمایی‌های ایشان همچون حضرت علی (ع)، مستقیم و بر حق است.
علم او علم الیقین / چون محمد(ص) مصطفی است: علم امام، یقینی و کامل است و ایشان، وارث علم و اخلاق پیامبر اکرم (ص) هستند.
هر دو عالم دست او / بر دو عالم چیره است: قدرت و نفوذ امام، فراتر از دنیای مادی است و هر دو جهان را در بر می‌گیرد.
ماه من صاحب زمان / هر زمان را او مه است: امام، همچون ماهی است که روشنایی و هدایت را در هر زمان و دوره‌ای به ارمغان می‌آورد.
صنایع ادبی:

تشبیه: "او به تن همچون سر است"، "گلشنم عطر خداست"، "در کلامش چون خدا"، "راه را چون مرتضی است"، "علم او علم الیقین / چون محمد(ص) مصطفی است" و "ماه من صاحب زمان" (تشبیه امام به ماه)
استعاره: "تاج سر" (استعاره از سروری و عظمت)
جناس: در برخی از مصراع‌ها، جناس‌های ناقص وجود دارد که به آهنگ شعر کمک می‌کند.
تکرار: تکرار عبارت "صاحب زمان" در عنوان و پایان شعر، بر اهمیت این مفهوم تاکید می‌کند.
واج آرایی: استفاده از واج های مشابه در برخی از مصراع ها، به موسیقی شعر افزوده است.
عمق عرفان:

شعر "صاحب زمان" از عمق عرفانی قابل توجهی برخوردار است. شاعر، امام را نه فقط به عنوان یک رهبر و منجی، بلکه به عنوان مظهر و تجلی صفات الهی معرفی می‌کند. توصیفاتی مانند "خدای عالم"، "عطر خداست"، "در کلامش چون خدا" نشان‌دهنده این دیدگاه عرفانی است. همچنین، تاکید بر تمسک و توسل به امام و طلب یاری از ایشان، از دیگر نشانه‌های عرفانی بودن شعر است.

نوآوری:

در این شعر، نوآوری چندانی در فرم و ساختار شعری دیده نمی‌شود. قالب شعر سنتی است و از واژگان و تعابیر آشنا و رایج در مدح و منقبت استفاده شده است. با این حال، صمیمیت و احساس پاک شاعر در بیان ارادت به امام زمان (عج) می‌تواند نوعی نوآوری در بیان احساسات باشد.

منظور از عمق عرفان و نوآوری:

عمق عرفان: به میزان درک و دریافت شاعر از مفاهیم عرفانی و الهی مانند تجلی صفات الهی در وجود اولیاء، ارتباط با عالم معنا، فناء فی الله و بقاء بالله و... اشاره دارد. هرچه شعر بیشتر بتواند این مفاهیم را به زبانی ساده و قابل فهم بیان کند، از عمق عرفانی بیشتری برخوردار است.
نوآوری: به خلق مضامین جدید، استفاده از تعابیر بدیع و غیرتکراری، و به کارگیری فرم‌ها و ساختارهای شعری نو اشاره دارد. یک شعر نوآورانه، می‌تواند دیدگاه جدیدی را در مورد یک موضوع ارائه دهد یا احساسات و عواطف را به شکلی متفاوت و تاثیرگذار بیان کند.