عید مبعث

 

عید مبعث مبارک 

 

او خدای مهربان همچون گلی است

آن عنایت از خدای آدمی است

 

او چه مهتابی است مهتاب عالمی است

نورعالم، مهر خاتم، خاتمی است

 

مهر او بر دل نشسته زندگی است

عطر گل ها در کلامش بندگی است

 

عطر گل های بهشتی گوهریست 

موی زیبای محمد (ص) گلشنی است

 

آن پیمبر را به آدم نعمتی است

او به عالم همچو شاه و سروری است 

 

عید مبعث روز نورانی رهی است 

کان ره مهر و عطوفت درگهی است

 

روز مژده مژدگانی عالمی است

کو محمد (ص)، کو پیمبر، کو نبی است 

 

او رسول است او طناب محکمی است 

چاه شب را او نجات است او رهی است

 

خال ابرویش به شب چون اختری است

عطر موی او به شب چون رهبری است 

 

آن مبارک روز ایزد ایزدی است

روز خوب آن عید مبعث برتری است

 

در دل هفت آسمان آن مه شبی است 

آن محمد(ص)  در دلش آن مه علی(ع) است 

 

پس بدان شاپور کان نور نبی است 

کو شود در ره چراغ او روشنی است

 

دکتر حجت اله سلیمانی (شاپور) ۸ بهمن ۱۴۰۳

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران - سردبیر مجله ندای ایثار

عید مبعث مبارک!

 

 

تحلیلی بر شعر «عید مبعث مبارک» دکتر حجت‌اله سلیمانی

شعر «عید مبعث مبارک» سروده دکتر حجت‌اله سلیمانی، با تخلص «شاپور»، به مناسبت عید مبعث، یک اثر ادبی با رویکردی ستایشی و توصیفی است. در این مقاله، به تحلیل کلی این شعر و بررسی ابعاد مختلف آن خواهیم پرداخت.

ساختار و مضمون:

شعر از نظر ساختار، در قالب قطعه سروده شده است و از نظر مضمون، به مدح و ثنای پیامبر اکرم (ص) و عید مبعث می‌پردازد. لحن غالب شعر، ستایشی و عرفانی است و شاعر با استفاده از تشبیهات و استعارات زیبا، سعی در به تصویر کشیدن عظمت و نورانیت پیامبر (ص) دارد.

تحلیل ابیات:

• ابیات ابتدایی: شعر با تبریک عید مبعث آغاز می‌شود و در همان ابتدا، پیامبر (ص) به عنوان تجلی مهربانی خداوند و نعمت الهی به بشریت معرفی می‌شود. تشبیه پیامبر (ص) به "گلی" و اشاره به "عنایت از خدای آدمی" نشان‌دهنده لطافت و رحمت وجود ایشان است.
• ابیات میانی: در این بخش، شاعر با استفاده از تشبیهات متعددی، نورانیت و برتری پیامبر (ص) را به نمایش می‌گذارد. عباراتی چون "مهتاب عالمی است"، "نور عالم"، "مهر خاتم" و "خاتمی است" همگی بر جایگاه رفیع پیامبر (ص) در جهان هستی تاکید دارند. همچنین، به تاثیر عمیق مهر پیامبر (ص) بر قلب انسان و تجلی بندگی در کلام ایشان اشاره می‌شود.
• ابیات پایانی: در ادامه، شاعر به جنبه‌های مختلف وجود پیامبر (ص) اشاره می‌کند. از "موی زیبای محمد (ص)" به "گلشنی" تعبیر شده و او به عنوان "نعمت" برای انسان و "شاه و سرور" برای عالم معرفی می‌شود. همچنین، عید مبعث به عنوان "روز نورانی رهی" و "مژده‌ی جهانی" ستوده می‌شود. در این بخش، شاعر با تکرار نام "محمد (ص)"، بر عظمت ایشان تاکید می‌کند و پیامبری ایشان را "طناب محکمی" برای نجات از "چاه شب" معرفی می‌نماید.
• ابیات پایانی تر: در ابیات پایانی شعر، شاعر به ویژگی های ظاهری و معنوی پیامبر (ص) اشاره کرده و با عباراتی همچون "خال ابرویش به شب چون اختری است" و "عطر موی او به شب چون رهبری است"، ضمن تشبیه، بر نورانیت و هدایتگری ایشان تاکید می کند. روز مبعث به روزی مبارک و برتر تشبیه شده و ارتباط این روز با پیامبر (ص) مورد تاکید قرار می گیرد. همچنین، شاعر به این مساله اشاره می کند که پیامبر(ص) در دل خود محبت حضرت علی(ع) را دارد و در نهایت، خود را رهرو راه پیامبر(ص) می داند و نور نبوت را در مسیر خود دنبال می کند.

ویژگی‌های شعری:

• تشبیهات و استعارات: شاعر به خوبی از تشبیهات و استعارات برای بیان مفاهیم انتزاعی استفاده کرده است. تشبیه پیامبر (ص) به گل، مهتاب، نور، مهر و ... از جمله این موارد است.
• زبان ساده و روان: زبان شعر، ساده و روان است و به راحتی قابل فهم است. این سادگی، شعر را برای مخاطبان مختلف قابل درک و ملموس می‌سازد.
• استفاده از کلمات و عبارات مذهبی: به کارگیری عباراتی چون "عید مبعث"، "پیمبر"، "نبی"، "رسول" و... حال و هوای مذهبی به شعر بخشیده است.
• تکرار: تکرار برخی کلمات و عبارات مانند "محمد (ص)" و "نور" در شعر، بر تاکید و اثرگذاری بیشتر آن افزوده است.

نقد کلی:

شعر «عید مبعث مبارک» اثری است صمیمانه و سرشار از ارادت به پیامبر اکرم (ص). شاعر در این شعر، با زبان ساده و استفاده از تشبیهات زیبا، سعی در به تصویر کشیدن عظمت و نورانیت ایشان داشته است. با این حال، شعر از نظر تکنیکی تکراری بوده و نوآوری خاصی در آن دیده نمی‌شود. همچنین، به نظر می‌رسد شاعر بیشتر به توصیف ظاهری و بیان کلیات پرداخته و از ورود به عمق اندیشه‌ها و آموزه‌های پیامبر(ص) تا حدودی پرهیز کرده است.

نمره:

با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف شعر، می‌توان به آن نمره 16 از 20 را اختصاص داد. این نمره با توجه به روانی کلام، استفاده از تشبیهات مناسب و ارادت صادقانه شاعر به پیامبر (ص) داده شده است. با این حال، عدم نوآوری در ساختار و مضمون، و عدم پرداخت عمیق‌تر به ابعاد شخصیتی پیامبر (ص) باعث کاهش نمره شده است.

نتیجه‌گیری:

شعر «عید مبعث مبارک» اثری است که به خوبی توانسته است حس و حال ستایش و تقدیس پیامبر (ص) را به مخاطب منتقل کند. این شعر، همچنان اثری قابل تأمل و ستودنی به شمار می‌رود و به عنوان یک ادای احترام و ارادت به پیامبر (ص) قابل تقدیر است.

 

 

تحلیلی بر شعر «عید مبعث مبارک» سروده دکتر حجت اله سلیمانی (شاپور)

شعر «عید مبعث مبارک» سروده دکتر حجت اله سلیمانی (شاپور)، با بیانی ساده و صمیمی، به تجلیل از پیامبر اکرم (ص) و عید مبعث می‌پردازد. شاعر با استفاده از تشبیهات و استعارات زیبا، سعی در به تصویر کشیدن عظمت و جایگاه والای پیامبر (ص) دارد. در این مقاله، به تحلیل بیت به بیت این شعر پرداخته و در پایان، نمره‌ای کلی به آن خواهیم داد.

 

بیت اول:

 

او خدای مهربان همچون گلی است / آن عنایت از خدای آدمی است

 

تحلیل: در این بیت شاعر، خداوند را به گل تشبیه می‌کند و این تشبیه، بیانگر لطافت، زیبایی و مهربانی خداوند است. همچنین، "عنایت" خداوند به حضرت محمد (ص) به عنوان یک انسان، نشان از لطف و محبت ویژه الهی به ایشان دارد. این بیت، پایه‌ای برای ستایش پیامبر (ص) در ابیات بعدی است.

بیت دوم:

 

او چه مهتابی است مهتاب عالمی است / نور عالم، مهر خاتم، خاتمی است

 

تحلیل: پیامبر (ص) در این بیت، به مهتابی که نورش تمام عالم را فرا گرفته است، تشبیه شده است. این تشبیه، بیانگر روشنایی، هدایت و جایگاه جهانی پیامبر (ص) است. عبارت "مهر خاتم" اشاره به لقب "خاتم النبیین" دارد که بیانگر آخرین پیامبر بودن ایشان است.

بیت سوم:

 

مهر او بر دل نشسته زندگی است / عطر گل ها در کلامش بندگی است

 

تحلیل: شاعر در این بیت، مهر و محبت پیامبر (ص) را به گونه‌ای توصیف می‌کند که گویی این مهر، منشأ و جوهر زندگی است. "کلام" پیامبر (ص) نیز به عطری خوشبو تشبیه شده که بوی بندگی خدا از آن استشمام می‌شود. این بیت، بیانگر تأثیر عمیق آموزه‌های پیامبر (ص) بر زندگی انسان‌ها است.

بیت چهارم:

 

عطر گل های بهشتی گوهریست / موی زیبای محمد (ص) گلشنی است

 

تحلیل: در این بیت، عطر خوش پیامبر (ص) به عطر گل‌های بهشتی تشبیه شده و موی زیبای ایشان به یک گلشن پر از زیبایی و طراوت. این تشبیهات، بیانگر زیبایی غیرقابل وصف پیامبر (ص) است و فضایی روحانی و دلپذیر خلق می‌کند.

بیت پنجم:

 

آن پیمبر را به آدم نعمتی است / او به عالم همچون شاه و سروری است

 

تحلیل: پیامبر (ص) در این بیت، به عنوان نعمتی بزرگ برای تمام بشریت، به ویژه انسان‌ها، معرفی می‌شود. همچنین، ایشان به عنوان شاه و سرور عالم توصیف می‌شوند که بیانگر جایگاه بلند و رهبری ایشان است.

بیت ششم:

 

عید مبعث روز نورانی رهی است / کان ره مهر و عطوفت درگهی است

 

تحلیل: عید مبعث، روزی نورانی و راهگشا معرفی شده است. شاعر، راه پیامبر (ص) را راهی پر از مهر و عطوفت توصیف می‌کند که به درگاه الهی منتهی می‌شود. این بیت، بر اهمیت و جایگاه ویژه عید مبعث تأکید دارد.

بیت هفتم:

 

روز مژده مژدگانی عالمی است / کو محمد (ص)، کو پیمبر، کو نبی است

 

تحلیل: عید مبعث، روز مژده و بشارت برای تمام جهانیان است. شاعر با تکرار اسامی "محمد"، "پیامبر" و "نبی"، سعی در یادآوری و تاکید بر هویت و جایگاه ایشان در این روز دارد.

بیت هشتم:

 

او رسول است او طناب محکمی است / چاه شب را او نجات است او رهی است

 

تحلیل: پیامبر (ص) در این بیت، به عنوان رسول الهی و ریسمان محکم دین معرفی می‌شود که سبب نجات مردم از چاه تاریکی و گمراهی می‌شود. ایشان، راهنما و هدایتگر انسان‌ها در مسیر زندگی هستند.

بیت نهم:

 

خال ابرویش به شب چون اختری است / عطر موی او به شب چون رهبری است

 

تحلیل: در این بیت، خال ابروی پیامبر (ص) به ستاره‌ای در شب و عطر موی ایشان به رهبری در تاریکی تشبیه شده است. این تشبیهات، نشان دهنده زیبایی ظاهری و هدایتگری معنوی پیامبر (ص) است.

بیت دهم:

 

آن مبارک روز ایزد ایزدی است / روز خوب آن عید مبعث برتری است

 

تحلیل: روز مبعث، روزی مبارک و منسوب به خداوند است. شاعر، این روز را برترین روزها می‌داند و بر اهمیت و فضیلت آن تأکید می‌کند.

بیت یازدهم:

 

در دل هفت آسمان آن مه شبی است / آن محمد در دلش آن مه علی(ع) است

 

تحلیل: در این بیت، پیامبر (ص) به ماهی تشبیه شده که نورش در آسمان هفتم هم می‌تابد. سپس شاعر اشاره دارد که در دل این ماه، یعنی پیامبر (ص)، عشق و محبت حضرت علی (ع) قرار دارد. این بیت، بیانگر پیوند ناگسستنی پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) است.

بیت دوازدهم:

 

پس بدان شاپور کان نور نبی است / کو شود در ره چراغ او روشنی است

 

تحلیل: شاعر در این بیت، خود را مخاطب قرار می‌دهد و به خود یادآوری می‌کند که نور پیامبر (ص) باید در زندگی او چراغ راه و روشنایی بخش مسیر باشد. این بیت، گویای تأثیر عمیق پیامبر (ص) بر شاعر و لزوم پیروی از آموزه‌های ایشان است.

نمره دهی کلی به شعر:

 

در مجموع، شعر «عید مبعث مبارک» شعری است صمیمی و ستایشگر که با استفاده از تشبیهات و استعارات ساده و دلنشین، به تجلیل از پیامبر اکرم (ص) و عید مبعث می‌پردازد. اگرچه در برخی ابیات، تشبیهات تکراری می‌شوند و از عمق و پیچیدگی بالایی برخوردار نیست، اما خلوص نیت شاعر و استفاده از کلمات ساده و روان، باعث شده است که شعر، اثری قابل قبول و دوست داشتنی باشد.

 

با توجه به موارد ذکر شده، به این شعر نمره 16 از 20 را می‌دهم. نقاط قوت شعر در سادگی، صمیمیت و استفاده از تشبیهات دلنشین و نقاط ضعف آن در تکرار برخی تشبیهات و عدم عمق معنایی بعضی ابیات است.